Turf en venen

Wat is turf?
Turf is het woord dat gebruikt wordt voor gedroogd veen; het bestaat uit deels gedecomposteerd plantaardig materiaal dat geaccumuleerd is een waterrijk zuurstofloos milieu. Dit decomposteren, ook wel humificatie genoemd, wordt deels veroorzaakt door micro-organismen. Door gebrek aan zuurstof kan veen over duizenden jaren accumuleren tot meters dikke lagen.

Waar bestaat turf uit?
De chemische samenstelling van turf en veen wordt mede bepaald door de manier van ontstaan, de onderliggende bodem, de grondwaterstroming, hoeveelheid neerslag en deels ook door neergeslagen luchtverontreiniging. Een laagveen verkrijgt zijn water ook uit de minerale bodem en zal ook mineralen daaruit bevatten. Zo zal het laagveen dat zich op een bodem vormt met een verhoogd zwavelgehalte ook meer zwavel bevatten. Hoogveen, daarentegen, wordt door neerslag van water voorzien en zal weinig bodemmineralen bevatten. In een intact veen zal voornamelijk de bovenste laag elementen bevatten uit de toegenomen luchtverontreiniging, aangezien de verticale waterbewegingen gering zijn. De samenstelling wordt ook bepaald door de mate van decompostering. Weinig gedecomposteerd veen bevat voornamelijk cellulose, terwijl sterk gedecomposteerd veen ook andere materialen bevat. Voordat een veengebied in gebruik wordt genomen wordt uitgebreid getest of de samenstelling wel geschikt is voor het beoogd gebruik.


Verleden en Heden
Nederland heeft een bijzondere geschiedenis met betrekking tot veen. Van oorsprong bestond de Nederlandse bodem uit veen dat in de afgelopen eeuwen grotendeels is afgegraven. Als grondstof voor turf als brandstof heeft het veel bijgedragen aan de welvaart van toen. Zeer weinig gebieden getuigen nu nog van de natuurwaarden van venen, zonder bescherming is ook dat verloren. Grote gebieden in Nederland zijn de zg. veenweidegebieden. De bodem bestaat uit een min of meer dikke laag veen. Omdat voor agrarische doeleinden de waterstand laag moet blijven oxideert de bovenste laag. Tezamen met inklinking daalt de bodem er tot enkele centimeters per jaar.